PRESLICA DŽIDOVKE DEVOJKE

Ko su, zapravo, Džidovi?! U južnoslovenskom folkloru poznate su, odavno, div-devojke, delije-devojke, naš pandan Amazonkama – ženama ratnicima, često nazivane Džidovke, Arvatke, Rusalke, Arapke, Vojinke (nekad ih odmeni Kosovka ili Budimka devojka), koje redom biju, svi ih se plaše, pa i najveći među epskim junacima; niko im na crtu ne izlazi, klone ih se, a obično, nakon uvodne glorifikacije snage i veštine, opremljene na put kreću, što se u obredima prelaza podvodi pod liminalnu fazu, da bi upoznale junaka nad junacima sa ovih prostora, Marka Kraljevića, e da bi mu vernom ljubom postale i decu mu rađale (konkretno, da poziciju neustrašive div-devojke ulogom smerne domaćice zamene, koja će o gospodaru svome brinuti, decu rađati i na usluzi mu vazda biti
(…

)
Ovakvi, manje rabljeni motivi iz narodnog pesništva, početna su pozicija za razbokorene arhaične kaže Jelene Gavrilović o Džidovima-Džidovcima-Džidima-Džidanima, ali su njeni likovi koloritniji, jer su mešavina različitih mitologija i religija, uz olfaktivne, taktilne, auditivne i kostimografsko-scenografske natrune lokalne tradicije (veći deo radnje smešten je u crnotravski areal, nekoliko vekova iliti milenija unazad), usmenog stvaranja i fantastične književnosti (ima funkcionalizovanih narativa, uz manje dorade), koji se istovremeno naslanjaju i na pagansko i na somnabulno i na pikarsko, i u svakom trenu zazivaju stripovsko i najzahtevniju holivudsku produkciju.