MEĐU IZDAJNICIMA, ŠPIJUNIMA I JUNACIMA Priča o tajnoj obaveštajnoj organizaciji (1941–1944)

Vladimir Vauhnik, istaknuti jugoslovenski oficir i obaveštajac, dolazi u Berlin 1938. godine. Naredne tri godine provešće kao vojni ataše u jugoslovenskoj ambasadi u vreme mandata Ive Andrića. Stvarajući obaveštajnu mrežu na teritoriji Trećeg rajha, dolazi do niza tajnih nemačkih vojnih podataka, među kojima su bili i planovi napada na Sovjetski Savez i Jugoslaviju. U isto vreme, Vauhnik u Berlinu prisustvuje ključnim istorijskim događajima.

Uhapšen je od strane Nemaca nakon 6. aprila i pritvoren u berlinskoj centrali Gestapoa, posle čega biva poslat u Zagreb sa zadatkom da ustroji rad vojske NDH. Zgađen ustaškim zločinima, koristi prvu priliku i beži u Sloveniju, gde sa saradnicima osniva tajnu obaveštajnu organizaciju. U naredne tri godine Vauhnik će sa grupom obaveštajaca sa područja cele Jugoslavije zapadnim saveznicima, pre svega Britancima, dostaviti mnoštvo dragocenih podataka.

Opisujući sve ove godine iscrpno u svojim memoarima, Vauhnik sastavlja izuzetnu sliku ratnih godina, govoreći o središtu nacističkog zla koje je dobro poznavao i o jugoslovenskim prilikama obeleženim velikim stradanjima ali i ideološkim sukobima koji će odrediti posleratnu sudbinu zemlje. Ova knjiga nam daje priliku i da prvi put otkrijemo ustrojstvo britanske obaveštajne službe u okupiranoj Jugoslaviji.

Dragocenost ovih memoara ogleda se dobrim delom i u detaljnim opisima rada obaveštajne službe, posebno u trenucima okupacije, ali i u predstavljanju ratnih strategija i operacija na pitak način. Oni su i politička hronika trusnog vremena sjedinjena sa pričom o životu jednog krajnje zanimljivog čoveka. I to čoveka čiji su se životni putevi ukrstili sa neverovatnim brojem ličnosti koje su obeležile istoriju dvadesetog veka ne samo na našim prostorima. Među tim imenima su Ivo Andrić, Adolf Hitler, knez Pavle Karađorđević, Hajnrih Himler, Herman Gering, Vilhelm Kanaris, Valter Šelenberg, Milan Stojadinović, Milan Nedić, Dušan Simović, Dragoljub Draža Mihailović, Herta Has, ubica Roze Luksemburg, Zoran Mušič, jedan budući rimokatolički svetitelj, ustaška vrhuška, četnički i partizanski komandanti, agenti engleske obaveštajne službe i Gestapoa.

Vladimir Vauhnik (1896–1955), jugoslovenski oficir i obaveštajac slovenačkog porekla. Kao pitomac Pešadijske kadetske škole u Mariboru učestvuje u Prvom svetskom ratu u Galiciji. Nakon rata završava Vojnu akademiju u Beogradu i čuvenu francusku Specijalnu vojnu školu Sen-Sir. Predavao je vojnu strategiju, a 1934. je raspoređen na mesto načelnika štaba Drinske divizije. Godine 1938. biva postavljen za vojnog atašea poslanstva Kraljevine Jugoslavije u Berlinu. Nadređeni mu je bio Ivo Andrić. U Berlinu će boraviti sve do izbijanja rata u aprilu 1941. Nakon ispitivanja od strane Gestapoa, poslat je u Nezavisnu Državu Hrvatsku sa zadatkom da ustroji rad hrvatske vojske. Beži uskoro u Sloveniju. Na čelu je obaveštajne organizacije koja je za zapadne saveznike prikupljala podatke u celoj Jugoslaviji. Beži iz Jugoslavije u junu 1944. nakon što je Gestapo uhapsio veći deo članova organizacije. Prvo boravi u Švajcarskoj, a nakon rata se seli u Argentinu, gde će živeti sve do smrti 1955. Pored memoarskih zapisa, objavio je i niz vojnoteorijskih studija i članaka, najčešće pod pseudonimima.