UBICA LM

Odnos prema autoritetu, nametnutom ili izabranom, ono je što tematski povezuje tri priče zajedničke povesti novog romana Lasla Martona (1959) Ubica L.M., kojim se ovaj izvrsni mađarski pisac po prvi put pojavljuje u odličnom srpskom prevodu Marka Čudića. U suvereno ispripovedanom delu Marton uzbudljivo i autentično dočarava položaj malog čoveka u represivnom društvu, s posebnim akcentom na formativne godine – detinjstvo i mladost. U širokoj skali odnosa vaspitača i vaspitanika, bilo da se radi o vojničkom drilu i torturi, porodičnoj prisili ili totalitarnom društvenom kontekstu, pisac živopisno prikazuje situacije u kojima se ponašanje likova menja od fascinacije, očaranosti, oduševljenja, preko pokušaja opravdavanja i razumevanja, do bunta i negacije. Junaci ove knjige prolaze i kroz naše krajeve u vreme nedavnih krvavih sukoba, tako da autor pravi sponu sa razarajućim efektom ideologije koji smo i mi kao i Mađari osetili na svojoj koži.
Čitajući novu knjigu Lasla Martona vidimo da od slučaja do slučaja nema bitne razlike u destruktivnoj primeni komunističke ili nacionalističke ideologije, u društvenoj korupciji i diskriminaciji, gde god da se one razvijaju, samo je nacionalni predznak drugačiji. Najnoviji roman Lasla Martona, samoironično naslovljen Ubica L.M. duhovita je, na momente crnohumorna knjiga koja donosi mnogo upečatljivih likova i sudbina iz nedavne mađarske istorije i zato dragocena jer popunjava lakune u poznavanju književnosti susednog naroda koji nam je po mnogo čemu sličan.