TAJNI SAPUTNICI Književni likovi Džozefa Konrada

Kompleksnost individualne psihe koju Džozef Konrad i drugi modernisti teže da prikažu u svojim delima reflektuje kompleksnost opšte duhovne klime i drastičnih promena u načinu života na početku XX veka. Modernistički subjektivizam naročito je podstaknut potrebom da se istaknu vrednost i značaj unutrašnjeg biča pojedinca u okolnostima kada je ono sve više ugroženo opštim društvenim tendencijama ka uniformnosti i instrumentalizaciji.
Konrad deli sa drugim modernistima interesovanje za ona područja psihe koja ostaju zanemarena u utilitarnom, materijalističkom sistemu vrednosti poznog kapitalizma: imaginaciju, intuiciju, atavističke porive, snove, kao i afektivni domen bića. Povezivanje sa nepoznatim ili potisnutim aspektima jastva manifestuje se u Konradovim romanima kroz intimna psihološka iskustva prepoznavanja, bliskosti, srodstva, empatije ili projekcije koja jedan lik usmerava prema drugom. ovakva iskustva identifikacije i kontinuiteta često su propraćena nelagodom i uznemirenošću, moralnim dilemama i otvaranjem kompleksnih egzistencijalnih pitanja. Navedeni motivi koncentrišu se u arhetipskim figurama „tajnog saputnika‟, obezakonjenog dvojnika ili problematičnog „mlađeg brata‟, bliskim predstavama o ličnoj senci u Jungovoj psihologiji. Kao i u Jungovim teorijama, i u Konradovoj koncepciji jastva susret sa senkom destabilizuje ego i uzrokuje krizu svesnog stava, ali može dovesti i do moralnog uvida u produbljenje samospoznaje, što su značajne teme Konradovog stvaralaštva.